Het “najagen van geluk (the pursuit of happiness)” wordt in de eerste regel van de Onafhankelijkheidsverklaring van de Verenigde staten, een fundamenteel en onvervreembaar mensenrecht genoemd (zie ook elders op deze site). Het komt echter niet in die bewoordingen voor, in andere belangrijke documenten over de rechten van de Mens; zoals bijvoorbeeld:
– Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (opgesteld in 1948)
– VN-Verdrag over Burgerrechten en Politieke Rechten (opgesteld in 1966)
In die documenten staat ook iets over najagen, namelijk dat mensen in staat gesteld moeten worden om: “freely pursue their economic, social and cultural development“.
Geschiedenis
Het eerste mensenrechtenverdrag was het Engelse Magna Carta, dat dateert uit 1215. Het bevatte bepalingen zoals: ‘De kerk moet vrij zijn en haar rechten mogen niet worden geschonden … Het is iedereen toegestaan ons koninkrijk te verlaten en er weer terug te keren … Geen vrije burger mag worden gearresteerd of gevangengezet tenzij na een veroordeling door de rechters volgens de wetten van het land … Als rechters en gerechtsdienaren zullen alleen diegenen worden aangesteld die de wetten van het koninkrijk kennen en die er oprecht naar streven die na te leven …’
Op 26 juli 1581 werd het Plakkaat van Verlatinghe getekend in Den Haag. Het stelt dat ‘een vorst is door God aangesteld om heerser over zijn volk te zijn, het tegen onderdrukking en geweld te verdedigen als een herder zijn schapen … en wanneer hij zich niet zo gedraagt maar hen onderdrukt dan is hij niet langer een vorst maar een tiran en dan mogen zij wettig overgaan tot de keuze van een andere vorst.’
In feite was dit document een soort onafhankelijkheidsverklaring van de Nederlanden (het verlaten van de Spaanse overheersing en koning Filips II).
Grappig genoeg blijven we de Koning van Hispanien in ons volkslied, het Wilhelmus, nog wel trouw!
Het Plakkaat van Verlatinghe diende Thomas Jefferson tot inspiratie voor de Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring van 1776, waarin veel rechten van (vrije) burgers werden vastgelegd. En die Amerikaanse verklaring was weer een voorbeeld voor de Verklaring van de Rechten van de Mens en de Burger (1789) van de Franse Revolutie.
Najagen?
Dat je als mens je geluk mag najagen (pursue) is eigenlijk wel een beetje vreemd, want het veronderstelt dat je dat geluk dus in eerste instantie nog niet hebt.