De 10 grootste terroristische organisaties

Het nieuws staat weer bol van terreur; diverse organisaties dringen om voorrang op allerlei media. Ik hoorde weer namen die ik nog niet eerder had gehoord, dus tijd om eens een lijstje te maken.

Definitie terrorisme

Terrorisme (van het Latijnse terror, paniek) is het zonder wettige grond plegen van ernstig geweld, of ernstige dreiging daarmee, met een politiek of religieus doel. In de meeste opvattingen over wat terrorisme is, moet het om illegaal geweld gaan, doorgaans gekoppeld aan burgers als slachtoffers.

Actueel terrorisme…

Hieronder is een overzicht van de 10 grootste en invloedrijkste terroristische organisaties van de afgelopen decennia, met vermelding van hun ideologische of religieuze drijfveren. Dit overzicht is gebaseerd op analyses van organisaties zoals de Europese Unie, de Verenigde Naties, de Amerikaanse State Department en onderzoekscentra als START (Global Terrorism Database).

🔟 Grootste Terroristische Organisaties & Hun Drijfveren

1. Al Qaida

Oorsprong: Afghanistan/Pakistan (jaren ’80, tijdens Sovjetoorlog).
Ideologie: Radicaal islamistisch (salafisme¹/jihadisme²).
Bekend door: Aanslagen 9/11 (2001, VS), aanslagen in Madrid (2004), Londen (2005).
Doel: Vestiging van een islamitisch kalifaat, wereldwijde jihad tegen “ongelovigen”.
Geschat aantal strijders / aanhangers*: 20.000–30.000 (incl. aangesloten groepen in Afrika/Midden-Oosten)

2. Islamitische Staat (IS/ISIS/ISIL/Daesh)

Oorsprong: Uit Al Qaida in Irak (2003), later afgesplitst.
Ideologie: Salafistisch-jihadisme.
Bekend door: Kalifaat in Irak en Syrië (2014–2019), aanslagen in Parijs (2015), Brussel (2016).
Doel: Wereldwijd kalifaat onder strikte sharia³-wetten.
Geschat aantal strijders / aanhangers*: 10.000–18.000 actieve strijders (2019, rest in sleeper cells)

3. Boko Haram

Oorsprong: Nigeria (2002).
Ideologie: Salafisme; anti-westers, tegen westers onderwijs (naam betekent: “westers onderwijs is verboden”).
Bekend door: Ontvoering van 276 schoolmeisjes in Chibok (2014), talloze aanslagen in Nigeria en buurlanden.
Doel: Vestiging van een islamitische staat in Nigeria.
Geschat aantal strijders / aanhangers*: 3.500–5.000 strijders, plus sympathisanten

4. Taliban

Oorsprong: Afghanistan (1994, na Sovjetoorlog).
Ideologie: Radicaal islamistisch, Deobandi-soennitisch.
Bekend door: Heerschappij in Afghanistan (1996–2001), bescherming Al Qaida, terugkeer aan de macht in 2021.
Doel: Islamitische Emiraten gebaseerd op hun interpretatie van de sharia.
Geschat aantal strijders / aanhangers*: 70.000–100.000 strijders

5. Al-Shabaab

Oorsprong: Somalië (2006).
Ideologie: Soennitisch salafisme, gelieerd aan Al Qaida.
Bekend door: Westgate Mall-aanval in Nairobi (2013), vele aanslagen in Somalië en Kenia.
Doel: Vestiging van een islamitische staat in Somalië en de Hoorn van Afrika.
Geschat aantal strijders / aanhangers*: 7.000–9.000 strijders

6. Hezbollah

Oorsprong: Libanon (1982, tijdens Israëlische invasie).
Ideologie: Sjiitisch islamisme, geïnspireerd door Iraanse revolutie.
Bekend door: Aanvallen op Israël, aanslagen in Beiroet (1983), betrokken in Syrische burgeroorlog.
Doel: Verzet tegen Israël, bevorderen van sjiitische belangen, politieke macht in Libanon.
Geschat aantal strijders / aanhangers*: 25.000 kernstrijders + ca. 20.000 reservisten

7. Hamas

Oorsprong: Palestijnse gebieden (1987, tijdens Eerste Intifada).
Ideologie: Soennitisch islamisme (Moslimbroederschap).
Bekend door: Zelfmoordaanslagen, raketaanvallen op Israël, aanval van 7 oktober 2023.
Doel: Vestiging van een islamitische staat in historisch Palestina, verzet tegen Israël.
Geschat aantal strijders / aanhangers*: 20.000–30.000 strijders (Qassam Brigades)

8. PKK (Koerdische Arbeiderspartij)

Oorsprong: Turkije (1978).
Ideologie: Marxistisch-leninistisch, later meer gericht op Koerdisch nationalisme en autonomie.
Bekend door: Guerrillaoorlog in Turkije, aanslagen in de jaren ’80 en ’90.
Doel: Oorspronkelijk onafhankelijk Koerdistan, tegenwoordig meer autonomie en rechten voor Koerden.
Geschat aantal strijders / aanhangers*: 5.000–10.000 strijders

9. Revolutionary Armed Forces of Colombia (FARC)

Oorsprong: Colombia (1964).
Ideologie: Marxistisch-leninistisch.
Bekend door: Ontvoeringen, drugshandel, guerrilla-oorlog tegen de Colombiaanse staat.
Doel: Socialistische revolutie in Colombia. (Sinds 2016 vredesakkoord, maar splintergroepen blijven actief).
Geschat aantal strijders / aanhangers*: Ooit 20.000+, nu ca. 2.000–3.000 dissidenten actief

10. Lashkar-e-Taiba (LeT)

Oorsprong: Pakistan (1987).
Ideologie: Soennitisch islamisme.
Bekend door: Mumbai-aanvallen (2008).
Doel: Strijd tegen India, vooral in Kasjmir, en bevorderen van wereldwijde jihad.
Geschat aantal strijders / aanhangers*: 1.000–3.000 actieve strijders, bredere aanhang groter

21 Mei is de Internationale Anti-Terrorisme Dag

En terrorisme vroeger dan…

Vaak denken we bij “terrorisme” aan de bovenstaande voornamelijk islamistische organisaties, maar in de geschiedenis zijn er veel bewegingen geweest die we vandaag ook terroristisch zouden noemen. Ze gebruikten geweld tegen burgers of symbolische doelen om politieke of religieuze verandering af te dwingen.

Hieronder een opsomming van 10 historische terroristische organisaties, met hun ideologische of religieuze drijfveren:

🔟 Historische terroristische bewegingen

1. Sicarii / Zealoten (1e eeuw, Judea)

Geloof/Ideologie: Joods religieus-nationalistisch
Doel: Verzet tegen de Romeinse bezetting, herstel van Joodse soevereiniteit.
Methode: Doodsteken van Romeinse soldaten en Joodse collaborateurs in het openbaar.

2. Assassijnen (Nizari Isma‘ili’s, 11e–13e eeuw, Perzië/Syrië)

Geloof/Ideologie: Sjiitisch-islamitisch (isma‘ilitische stroming)
Doel: Verdediging en uitbreiding van hun sekte tegen soennitische kaliefen en kruisvaarders.
Methode: Gerichte politieke moorden (vaak met dolk), symbolische terreur.

3. Thuggee (India, 13e–19e eeuw)

Geloof/Ideologie: Hindoeïsme (verering van de godin Kali)
Doel: Religieus geïnspireerde rituele moorden en overvallen op reizigers.
Methode: Wurgmoorden tijdens bende-activiteiten.

4. Ku Klux Klan (sinds 1865, VS)

Geloof/Ideologie: Christelijk-wit suprematistisch, racistische ideologie
Doel: Behoud van blanke dominantie in het Zuiden van de VS, onderdrukking van Afro-Amerikanen.
Methode: Lynchen, brandstichtingen, intimidatie.

5. Narodnaya Volya (“Volkswil”) (1878–1881, Rusland)

Geloof/Ideologie: Revolutionair-socialistisch/anarchistisch
Doel: Val van het tsarisme, vestiging van volkssoevereiniteit.
Methode: Bommen en politieke moorden (doodde tsaar Alexander II in 1881).

6. Irish Republican Army (IRA, begin 20e eeuw – 1998, Ierland)

Geloof/Ideologie: Iers nationalisme, katholicisme als culturele factor
Doel: Onafhankelijk Ierland, beëindiging Britse aanwezigheid in Noord-Ierland.
Methode: Bomaanslagen, schietpartijen, politieke moorden.

7. Stern Gang (Lehi) (1940–1948, Brits Mandaat Palestina)

Geloof/Ideologie: Joods nationalisme (zionisme)
Doel: Verdrijving van de Britten uit Palestina, oprichting van de staat Israël.
Methode: Bomaanslagen, politieke moorden (bv. moord op Lord Moyne in 1944).

8. Baader-Meinhof Groep / Rote Armee Fraktion (RAF, 1970–1998, Duitsland)

Geloof/Ideologie: Marxistisch-leninistisch, anti-imperialistisch
Doel: Strijd tegen “kapitalistische” West-Duitse staat en VS-invloed.
Methode: Ontvoeringen, bomaanslagen, moorden.

9. Brigate Rosse (Rode Brigades, 1970–1988, Italië)

Geloof/Ideologie: Communistisch, marxistisch-leninistisch
Doel: Omverwerping van de Italiaanse staat en kapitalisme.
Methode: Politieke moorden (bv. ontvoering en moord op premier Aldo Moro in 1978).

10. Shining Path (Sendero Luminoso, Peru, jaren ’80–’90)

Geloof/Ideologie: Maoïstisch-communistisch
Doel: Revolutionaire omverwerping van de Peruaanse staat, oprichting van een communistische samenleving.
Methode: Massamoorden, bomaanslagen, terreur tegen plattelandsbevolking.

📌 Conclusie

De meeste grote hedendaagse terroristische organisaties zijn islamistisch geïnspireerd, met mondiale jihad, sharia of regionale heerschappij als doel.
Vroeger waren het vaker communistische en nationalistische bewegingen die in hun motieven vaak religie, ideologie en politieke macht combineerden.

En terrorisme in Nederland…

Hebben we in Nederland ook met terroristische organisaties te maken. dan wel worden we er door bedreigd?

Nederland kent vijf dreigingsniveaus (sinds 2005) –

minimaal,
beperkt,
aanzienlijk,
substantieel en
kritiek

– zij geven een indicatie van de terreurdreiging die speelt.

Betekenis van die dreigingsniveaus

De terroristische dreiging is minimaal:
Een terroristische aanslag in Nederland is niet waarschijnlijk.

We hebben geen aanwijzingen dat zich in Nederland personen bevinden die een terroristische dreiging vormen.
We hebben geen aanwijzingen dat Nederland in beeld is bij terroristen in het buitenland.

De terroristische dreiging is beperkt:
Er bestaat een kleine kans op een terroristische aanslag in Nederland.

Er is sprake van radicalisering waarvan op termijn een dreiging kan uitgaan.
Terroristen hebben de intentie aanslagen te plegen in Europa, maar treffen daartoe geen concrete voorbereidingen.

De terroristische dreiging is aanzienlijk:
Een terroristische aanslag in Nederland is voorstelbaar.

Er zijn in Nederland personen en groepen die sterk radicaliseren en een dreiging vormen.
We hebben geen aanwijzingen dat terroristen een aanslag in Nederland voorbereiden, maar het is wel voorstelbaar.
Terroristen plegen of plannen aanslagen in Europa.

De terroristische dreiging is substantieel:
De kans op een terroristische aanslag in Nederland is reëel.

Terroristen zien Nederland als een doelwit.
Terroristen plegen aanslagen in omringende landen.
Mogelijk zijn er aanwijzingen dat terroristen een aanslag op Nederland voorbereiden.

De terroristische dreiging is kritiek:
Een terroristische aanslag in Nederland is op handen.

We hebben concrete aanwijzingen dat terroristen op het punt staan een aanslag in Nederland te plegen.
Er heeft een aanslag in Nederland plaatsgevonden.
Er is kans op een vervolgaanslag in Nederland.

Sinds 17 juni 2025 is dreigingsniveau in Nederland: substantieel.

¹ Het salafisme is een fundamentalistische soennitische stroming binnen de islam. De aanduiding is afgeleid van het Arabische woord ‘salaf‘ (سلف), dat “voorouders“, “voorganger“, “vroegere generatie” betekent.

² Jihadisme (ook wel djihadisme) is een vorm van islamisme die met geweld of gewapende strijd (jihad) ernaar streeft om een bepaalde versie van de islam op te leggen aan de samenleving, wat zal resulteren in de vestiging van een islamitische staat of kalifaat die uitsluitend geregeerd wordt volgens de Islamitische wet – de sharia. Ze verwerpen democratie en verkozen parlementen omdat volgens hen god de enige wetgever is. Europol definieert Jihadisme als “een gewelddadige ideologie die de traditionele Islamitische concepten misbruikt. Jihadisten rechtvaardigen het gebruik van geweld met een referentie naar de klassieke Islamitische doctrine van de Jihad, een term die letterlijk ‘nastreven’ of ‘inspanning’ betekent, maar die in de Islamitische wet beschouwd wordt als religieuze oorlogsvoering.”

³ Sharia (Arabisch: شريعة) betekent volgens “de islamitische wet” of “de wet van God” en het betekent letterlijk ‘weg naar de bron‘, ook: ‘gebaande weg‘, ‘wet‘ en ‘rite‘.