Hieronder heb ik een aantal citaten van Seneca, Epictetus en Marcus Aurelius verzameld. De enige samenhang in de citaten is dat ze mij aanspraken.
Citaten van Seneca
Over Seneca
Lucius Annaeus Seneca (circa 5 v.C. – 65 n.C. was een Romeinse filosoof van het stoïcisme, staatsman en toneelschrijver. Vaak wordt hij kortweg Seneca genoemd, soms Seneca de Jongere. Over het exacte geboortejaar van Seneca bestaat onduidelijkheid. De meeste bronnen geven waarden die variëren tussen 5 v. Chr en 1 v. Chr.
Seneca werd in Cordoba, Spanje geboren als de tweede zoon van Helvia en Marcus (Lucius) Annaeus Seneca. Zijn vader was een rijke rhetor die ook wel Seneca de Oudere genoemd wordt. De oudere broer van Seneca, Gallio, was proconsul in Achaia (waar hij in 52 de apostel Paulus ontmoette). Op ongeveer 30-jarige leeftijd vestigde Seneca zich als advocaat en verwierf zo een aanzienlijk vermogen. Daarnaast wijdde hij zich aan de letterkunde, de studie van de filosofie en de natuurwetenschappen [wat toen nog geen duidelijk gescheiden onderzoeksgebieden waren].
Na een periode als advocaat deed de politiek zijn intrede, hij werd quaestor en verwierf een zetel in de senaat.
In het jaar 65 werd Seneca beschuldigd van betrokkenheid bij een plot dat tot de moord op Nero moest leiden. Nero gebood hem zichzelf te doden, zonder een vorm van proces. Tacitus heeft beschreven hoe Seneca, in aanwezigheid van vrienden en zijn vrouw Pompeia Paulina, geheel stoïcijns een einde aan zijn leven maakte.
De citaten
- Tegenslag is de beste gelegenheid om te tonen dan men karakter heeft.
- Wie zijn heden verprutst, is de slaaf van zijn toekomst.
- Wijsheid is een beetje minder treuren om het verleden, een beetje minder hopen op de toekomst, en een beetje meer het heden liefhebben.
- Vergissen is menselijk, in die vergissing volharden is idioot.
- Wie met zichzelf kan lachen is nooit belachelijk.
- Niet willen is de reden, niet kunnen het voorwendsel.
- Wie niet boos kan worden is een dwaas, wie het niet wil is wijs.
- Een weg wordt lang door voorschriften, kort en efficiënt is hij door voorbeelden.
- Onze verbeelding geeft ons meer zorgen dan de werkelijkheid.
- Wie een weldaad bewijst moet er over zwijgen; er van vertellen moet hij, die haar ontvangt.
- Niet nodig hebben staat gelijk aan bezitten.
Citaten van Epictetus
Over Epictetus
Epictetus, was een stoïcijns filosoof uit de 1e eeuw na Chr. en leefde van 50 tot ca. 130 na Chr. Samen met andere Romeinse filosofen als Seneca en Marcus Aurelius behoorde Epictetus tot de leidende figuren in de stoïsche filosofie in de eerste eeuwen na Christus.
De ethische opvattingen van Epictetus zijn opmerkelijk consistent en zijn onderwijsmethodes zeer effectief. Hij hield zich vooral bezig met integriteit, zelfdiscipline en persoonlijke vrijheid. Die laatste bepleitte hij door van zijn studenten te eisen dat zij twee centrale ideeën grondig onderzochten:
- de eigenschap die hij “wilsbesluit” (prohairesis) noemde
- en het juiste gebruik van indrukken.
Epictetus onderwees dat filosofie niet slechts een theoretische discipline is, maar een levenswijze. Hij geloofde dat alle externe gebeurtenissen door het lot worden bepaald en mensen daar dus geen invloed op hebben. Daarom zouden we alles wat gebeurt kalm en nuchter moeten accepteren. Maar eenieder is wel verantwoordelijk voor zijn eigen daden, die we door strenge zelfdiscipline zouden moeten onderzoeken en beheersen.
De citaten
- Er is slechts één weg naar geluk en dat is op te houden met je zorgen maken over dingen waar je geen invloed op hebt.
- Geef me de moed te accepteren wat niet in mijn vermogen ligt, de kracht om alles te doen wat in mijn vermogen ligt en de wijsheid tussen die twee onderscheid te maken. (Dit wordt ook aan Franciscus van Assisi toegeschreven)
- Mensen raken niet van streek door de gebeurtenissen, maar door de manier waarop ze tegen die gebeurtenissen aankijken.
- Wat de mens in verwarring brengt zijn geen feiten, maar de dogmatische meningen over de feiten.
- Wil niet dat de dingen zich voordoen zoals je wil, maar beperk je ertoe de dingen te willen zoals ze zich voordoen. Dat is het geheim van het geluk.
- Het is het werk van een onopgevoed mens anderen de schuld te geven wanneer hij zelf de oorzaak van het onheil is; zichzelf verwijten maken is het werk van iemand wiens opvoeding een aanvang genomen heeft; wie noch zichzelf, noch een ander iets verwijt, diens opvoeding is voltooid.
- Wanneer u een rol op u neemt die boven uw macht ligt, dan zult u deze niet alleen slecht spelen, maar gaat u bovendien voorbij aan de rol die u wel had kunnen vervullen.
- Laat er vooral stilte zijn of zeg alleen het noodzakelijke en met weinig woorden.
- Verschans u in tevredenheid want dat is een onneembare vesting.
Citaten van Marcus Aurelius
Over Marcus Aurelius
Marcus Aurelius is geboren op 20 april 121. Hij trouwde in 145 met de dochter van de latere keizer Pius. Zestien jaar later, in 161, werd hij zelf keizer. Zijn regeertijd wordt gekenmerkt door twee thema’s. Ten eerste de toenemende dreiging van “barbaarse” volkeren in het noorden, en een grote betrokkenheid met zijn onderdanen, met name de armen. Zijn legioenen slaagden erin om de aanvallen van de Parthesiers (166) en de Germanen (167) af te slaan. Tussen deze oorlogen in voerde hij hervormingen door. In 176 ging hij opnieuw naar de noordelijke grens van het Keizerrijk met de bedoeling deze te verleggen naar de Vistula rivier.
Hij overleed in 180 als gevolg van de pest in het huidige Wenen, nog voordat hij aan zijn invasie kon beginnen. Hij toonde in zijn regeertijd een grote betrokkenheid met de armen in het Rijk en richtte scholen, weeshuizen en ziekenhuizen op. Daarentegen was hij meedogenloos bij de vervolging van de Christenen, die hij als een grote bedreiging van het Rijk zag, vooral doordat ze weigerden de staatsgodsdienst aan te nemen.
De citaten
- Het leven van een mens is wat zijn gedachten ervan maken.
- Zoals een molensteen alle soorten graan kan vermalen, zo moet een sterke ziel in staat zijn alle gebeurtenissen te accepteren.
- De aanleiding van woede is vaak veel minder erg dan haar gevolgen.
- Je hebt macht over je geest, niet over de gebeurtenissen buiten jou. Besef dit en je zult kracht vinden.
- Wanneer je wakker wordt, denk aan wat een kostbaar voorrecht het is om te leven; om te ademen, om na te denken, om te genieten, om lief te hebben.
- Verlies is niets dan verandering.
- Beperk jezelf tot het heden.
- Bedenk dat het niet de omstandigheden zijn die uw geest in beslag nemen. Het is alleen onze denkwijze erover die verwarring brengt.