Categorie: Wandelen in Alphen

Vandaag de Zegerplas helemaal rond gewandeld. Het hield me al een tijdje bezig: vanwaar de naam Zeger? Was het degene die de plas liet aanleggen? Was het een geliefde burgemeester van Alphen? Niets van dat alles: gisteren trof ik een oud krantenartikel dat de naamgeving uit de doeken deed. Het blijkt een Aarlanderveense legende te zijn (meer over Aarlanderveen hier onderaan).

De landheer van Aarlanderveen had een zoon, Zeger, die verliefd werd op Aleid, de dochter van de koopman. Deze relatie werd door zowel de landheer als de koopman afgekeurd, dus de geliefden besloten op een nacht hun geluk elders te gaan zoeken. Ze verdwaalden echter in de zompige moerassen rondom Aarlanderveen (het huidige Alphen, zie ook hieronder). Elkaar stevig omstrengeld werden ze de diepte van het moeras ingezogen en niemand heeft ooit nog iets van ze vernomen.

De plek waar ze het laatste gezien waren, werd een paar eeuwen later afgegraven. In de afgraving ontstond door regen en grondwater een grote plas die later gecultiveerd werd: de Zegerplas was een feit.

Historie Aarlanderveen

Aarlanderveen wordt voor het eerst vermeld als heerlijkheid op het verlovings-contract van Floris IV van Holland en Machteld van Brabant (13e eeuw). Het dorp komt door de eeuwen heen in het bezit van verschillende adellijke families, waaronder Van Oudshoorn en Van IJsselstein. Aan het begin van de Renaissance in 1584 of 1593 komt Aarlanderveen in het bezit van veldmaarschalk Ernst van Mansveld of Von Mandelsloh. Het helmteken van zijn familie was een snoerloze hoorn met daarboven een zilveren doodshoofd en twee gekruiste zwaarden. Dit helmteken werd het heerlijkheidswapen en later het gemeentewapen.

Ontstaan Alphen aan den Rijn

De gemeente met de naam Alphen aan den Rijn ontstond op 1 januari 1918 toen de gemeente Alphen werd samengevoegd met Aarlanderveen en Oudshoorn. Per 1 januari 2014, sinds de fusie met Boskoop en Rijnwoude, heeft de gemeente een oppervlakte van 132,50 km² en telt ze meer dan 100.000 inwoners, waarmee ze tot de dertig grootste gemeenten van Nederland behoort.

Binnen de gemeente bevinden zich de resten van twee Romeinse versterkingen, Albaniana (Alphen) en Nigrum Pullum (Zwammerdam).

Limes – de grens van het Romeinse Rijk

Dat Alphen in de Romeinse tijd Albaniana heette en aan de noordelijke grens van het Romeinse rijk lag, was voor mij aanleiding om er wat meer over te lezen. De Rijn vormde die grens en is later door geschiedkundigen Limes gaan heten (Latijns voor grens of pad) en liep van Katwijk door naar Bonn, zie de afbeelding hieronder: