Recentelijk las ik over de vorderingen die gemaakt worden met artificiële intelligentie (AI).
Niet zo zeer de ongelooflijke prestaties van AI in het schaakspel, maar de uitwaaiering ervan op totaal andere gebieden. Als je wat rondkijkt op het internet vind je diverse mogelijkheden waarop AI ingezet kan worden:
- het “vertalen” van tekst in een plaatje;
- het schrijven van een artikel met behulp van een paar steekwoorden;
- het maken van muziek;
- etc.
Ik heb de proef op de som genomen, want zijn die prestaties van AI echt bijzonder?
Op chat.openai.com kun je AI een verhaal laten schrijven op basis van een paar aanwijzingen (in het Engels). Mijn “opdracht” aan de machine was:
“Write a short story about a murdertrial where exhibit A is a game of chess.”
Het resultaat was verbluffend. En om het nog verbluffender te maken heb ik de tekst die AI produceerde, door een andere AI (Google Translate) van het Engels naar het Nederlands laten vertalen. En dit was het resultaat:
“De rechtszaal gonsde van verwachting toen het moordproces tegen Jonathan Anderson begon. Jonathan, een gerenommeerd schaakgrootmeester, werd ervan beschuldigd zijn oude rivaal, Victor Stevens, in een vlaag van woede te hebben vermoord na een verhitte wedstrijd. De aanklager had een overtuigende zaak tegen Jonathan verzameld, maar de verdediging geloofde dat ze zijn onschuld konden bewijzen met een onconventioneel bewijsstuk: bewijsstuk A, een schaakspel.
Toen het proces begon, presenteerde de aanklager hun getuigen en bewijzen, waarmee ze een beeld schetsten van een bittere rivaliteit die tot een tragische afloop was geëscaleerd. De getuigen getuigden van Jonathans geschiedenis van intense concurrentie en vijandigheid jegens Victor. Ze beweerden dat er op de avond van de moord een ruzie uitbrak tussen de twee schakers en dat Jonathans woede de overhand kreeg.
De verdediging, geleid door de briljante advocaat, Samantha Roberts, had een andere theorie. Ze voerden aan dat Jonathans reputatie als felle concurrent niet verward moest worden met een neiging tot geweld. Samantha geloofde dat het schaakspel zelf de waarheid kon onthullen.
Met toestemming van de rechtbank presenteerde Samantha bewijsstuk A, een schaakbord dat was opgesteld om de laatste wedstrijd tussen Jonathan en Victor na te bootsen. Toen het schaakbord voor de jury op een tafel werd geplaatst, viel de zaal stil, gefascineerd door de mystiek van het oude spel.
Samantha begon het spel, zet voor zet, te analyseren en benadrukte de strategische keuzes van beide spelers. Ze legde uit hoe schaken spelers in wezen verplichtte om meerdere zetten vooruit te denken, te anticiperen op de zetten van hun tegenstander en risico’s en beloningen te evalueren. Ze voerde aan dat dit een spel was dat kalmte, discipline en beheersing van emoties vereiste.
Terwijl Samantha de zetten van het spel bekeek, wees ze op een kritiek moment. Het was een positie waar Jonathan de kans kreeg om schaakmat te zetten, maar in plaats daarvan deed hij een schijnbaar suboptimale zet, waardoor Victor het voordeel terugkreeg. Samantha voerde aan dat deze zet aantoonde dat Jonathan in staat was zijn emoties te beheersen, zelfs midden in een spel met hoge inzetten.
De verdediging riep deskundige schakers op om te getuigen en analyseerde het spel samen met Samantha. De experts waren het erover eens dat de zet die Jonathan maakte, waarbij hij een voordeel opofferde, een strategische beslissing was om het spel te verlengen in plaats van het abrupt te beëindigen. Ze legden uit dat het blijk gaf van sportiviteit en respect voor het spel, ondanks het competitieve karakter tussen de spelers.
Toen Samantha haar betoog afsloot, drong ze er bij de jury op aan te overwegen dat een man die zijn leven wijdde aan het beheersen van de complexiteit van het schaakspel, niet zou bezwijken voor een impulsieve daad van geweld in het heetst van de strijd. Ze benadrukte dat bewijsstuk A niet alleen een spel presenteerde, maar ook een glimp van Jonathans karakter liet zien, waarbij hij zijn vermogen onthulde om zijn emoties te beheersen en weloverwogen beslissingen te nemen.
De jury trok zich terug om te beraadslagen en na uren van contemplatie kwamen ze terug met een vonnis van niet schuldig. Het gepresenteerde bewijsmateriaal, inclusief bewijsstuk A, had voldoende twijfel doen rijzen over Jonathans schuld. Het schaakbord was een symbool geworden van strategie, intellect en zelfbeheersing die uiteindelijk hielpen Jonathans vrijheid veilig te stellen.
Toen het proces was afgelopen, liep Jonathan als een vrij man de rechtszaal uit, gerechtvaardigd door de kracht van een schaakbord dat zijn rol van louter spel had overstegen en de waarheid achter de beschuldigingen van moord had onthuld. De wereld zou zich voor altijd de rechtszaak herinneren waarbij een schaakpartij bewijsstuk A werd, wat bewees dat schijn bedriegt en dat de fijne kneepjes van iemands karakter verborgen konden liggen in de zetten van een schaakbord.”
En om de mogelijkheden van AI enigszins te relativeren, heb ik op de site creator.nightcafe.studio een afbeelding laten maken met de tekst; “Exhibit A is a game of chess”:
Bijna goed zou ik zeggen…