Het Griekse eiland Kos

Het wordt dit jaar (2025) een vakantie op het Griekse eiland Kos. Geen schaken dit keer, maar rust. Ik vroeg me af wat Kos in de geschiedenis betekende. Welnu, dit kon ik vinden:

Historische Achtergrond

Oudheid

Oorsprong: Kos was al in de prehistorie bewoond (in het Neolithicum en de Bronstijd). Het eiland speelde later een belangrijke rol in de Griekse beschaving.
Hippocrates¹ (460–370 v.Chr.) werd geboren op Kos en hij wordt beschouwd als de “Vader van de Geneeskunde“. Zijn nalatenschap leeft voort in de Eed van Hippocrates die elke arts moet afleggen.
Hellenistische periode, die begon na de veroveringen van Alexander de Grote. Kos werd een centrum van kunst en wetenschap, met een belangrijke bibliotheek en scholen.

Romeinse en Byzantijnse tijd

Kos bloeide als handelscentrum in de Romeinse tijd.
Onder Byzantijnse heerschappij (4e–11e eeuw) werd het eiland versterkt en raakte het onder invloed van christelijke cultuur.

Middeleeuwen tot en met 20^e eeuw

In de middeleeuwen werd Kos onderdeel van de Orde van de Hospitaalridders of wel Ridders van Sint Jan (1314–1522) die de beroemde Johannieterburcht bouwden.
Daarna kwam het eiland onder Ottomaanse (1523–1912) en later Italiaanse (1912–1943) controle, voordat het in 1947 officieel bij Griekenland werd gevoegd.

Toeristische Hoogtepunten

Kos heeft een oppervlakte van 290 vierkante kilometer en een kustlijn van 112 kilometer. Kos is daarmee het derde grootste eiland van de Dodekanesos-archipel. Het eiland heeft een langste lengte van 40 kilometer en meet op het breedste punt 8 kilometer. De berg Dikeos is met een hoogte van 846 meter boven zeeniveau het hoogste punt van Kos. Het toerisme vormt de belangrijkste bron van inkomsten voor de inwoners van Kos. Verder wordt er vooral geld verdiend met agrarische activiteiten zoals olijventeelt, wijnbouw en veeteelt.

Archeologische bezienswaardigheden

Asklepieion: Het Asklepieion is een oude tempel en begraafplaats die is gewijd aan de Griekse god Asklepios, de god van de genezing. De tempel werd gebouwd in de 4e eeuw voor Christus en was een belangrijke bedevaartplaats voor mensen uit heel het oude Griekenland. De site werd in de 6e eeuw na Christus verwoest door een aardbeving, maar is sindsdien gerestaureerd.
Oude Agora en Romeins Odeon: Overblijfselen van het klassieke en Romeinse Kos Stad.
Johannieterburcht (Neratzia-kasteel): Gebouwd door de Ridders van Sint Jan, gelegen aan de haven in Kos Stad. De burcht stamt uit de veertiende eeuw. De ligging ten oosten van de Mandrakihaven zorgt ervoor dat de burcht een bepalend onderdeel is voor het uiterlijk van Kos Stad.
Archeologisch Museum: Het museum bevindt zich midden in het centrum van Kos Stad. Het museum heropende haar deuren in het najaar van 2016, nadat het enige tijd gesloten is geweest. Verdeeld over twee verdiepingen kun je de archeologische vondsten van het eiland Kos bekijken. Deze worden tentoongesteld in aangenaam verlichte en fraai ingerichte expositieruimtes.
Paleo Pyli: Dit spookdorpje (niet te verwarren met het grotere huidige Pyli/Pili) bestaat vooral uit ruïnes, omdat het dorp in de negentiende eeuw geheel verlaten is. Erbinnen vind je restanten van een viertal middeleeuwse kerken, een Byzantijnse burchtruïne bovenop een rots en de bronvijver. Het kasteel is waarschijnlijk gebouwd in de 11e eeuw. In de 15e eeuw namen de Peleten hun intrek in het kasteel en stichtten het dorp eronder. Het was niet zichtbaar vanaf zee en daarom goed beschermd tegen aanvallen van piraten. In 1830 werden het kasteel en het dorp verlaten als gevolg van een cholera-epidemie en verhuisden ze grotendeels naar Pyli (ook Nieuw Pyli genoemd).

Stranden

Kos staat bekend om zijn lange zandstranden met helder water:

Tigaki: Breed zandstrand, geschikt voor gezinnen.
Paradise Beach: Populair door zacht zand en kalm water.
Agios Stefanos: Combineert strandplezier met ruïnes van vroegchristelijke kerken.
Embrós Therme: Dit is een thermaal bad in een kunstmatig aangelegde bekken aan het strand. Het bronwater dat uit de rotsen komt heeft een temperatuur van rond de 40 graden Celsius en zou een heilzame werking hebben. Het is eventjes wennen aan de zwavelgeur, maar als je daar eenmaal doorheen bent is het heerlijk vertoeven in het warme met zeewater vermengde water. Bij het warmwaterbekken bevindt zich ook een klein kiezelstrand.

Stad en cultuur

Kos Stad: Pittoreske haven, historische pleinen, winkeltjes en levendige taverna’s.
Plataan van Hippocrates: In het centrum van Kos Stad staat een enorme oude plataan, die bekend staat als de plataan van Hippocrates. Er wordt beweerd dat Hippocrates onder deze plataan zat om zijn studenten les te geven. Aangezien de boom 500 jaar oud is, is het duidelijk niet de boom die Hippocrates geplant heeft, aangezien hij rond de 5e eeuw voor Christus leefde. Het is mogelijk wel een afstammeling van het origineel. Deze plataan heeft een omtrek van twaalf meter, waardoor hij de reputatie heeft de grootste van Europa te zijn. De autoriteiten van het eiland hebben maatregelen genomen om hem te behouden. Een korte omringende muur met een metalen reling voorkomt dat hij te ver uitsteekt en houdt mensen op gepaste afstand.

¹ Een van de grote verdiensten van Hippocrates is dat hij de medische wetenschap scheidde van de heersende natuurfilosofische benadering. Hij legde sterke nadruk op hygiëne, zowel voor arts als patiënt, op gezonde eet- en drinkgewoonten, het belang van frisse lucht en een natuurlijk verloop van processen in het lichaam. Hij was ervan overtuigd dat gezondheid bij de mens afhing van de balans tussen lichaamssappen; onbalans zou ziekte veroorzaken. Dit wordt de leer der humores genoemd.

Een teveel aan slijm (flegma) zou een flegmatisch of kalm temperament tot gevolg hebben; een teveel aan bloed een sanguinisch of optimistisch, gepassioneerd temperament; een teveel aan gele gal een cholerisch of prikkelbaar, opvliegend temperament; en een teveel aan zwarte gal een melancholisch, depressief temperament. Een onbalans zou behandeld moeten worden met een dieet.

Hippocrates maakte ook gebruik van extracten uit de wilgenbast als pijnstiller en koortsonderdrukker. Isolatie van de werkzame stof uit dit extract, salicylzuur, heeft in de 19de eeuw geleid tot de ontdekking van acetylsalicylzuur, dat door Bayer als eerste onder de merknaam Aspirine zou worden vercommercialiseerd.