Wellicht het meest gebruikte symbool in de wis- en natuurkunde is het “is gelijk” teken (=). Vreemd genoeg werd het pas in de 16e eeuw “uitgevonden” en wel door de Engelsman Robert Recorde (hij kwam uit Wales).
Hij gebruikt het symbool voor het eerst in 1557 in zijn boek “The whetstone of witte” (“Een slijpsteen voor de geest”). Een pagina uit dat boek staat hieronder, waarop verschillende vergelijkingen zichtbaar zijn, de eerste zouden we bijvoorbeeld vandaag de dag als 14x+15=71 schrijven.
Hij gaf ook aan hoe hij op dit idee was gekomen: “… om de vervelende herhaling van deze woorden te vermijden: ‘is gelijk aan’, zal ik een paar evenwijdige lijnen van gelijke lengte gebruiken, omdat geen twee dingen meer gelijk zijn aan elkaar dan twee evenwijdige lijnen“.
Het boek bevatte de techniek van het trekken van vierkantswortels en behandelde ook het rekenen met die vierkantswortels. Het was het tweede deel van Arithmetike. Het eerste deel, “The grounde of artes” kwam uit in 1543 en dat was een leerboek over het rekenen met natuurlijke getallen en in de tweede druk ook met breuken. Behalve over wiskunde schreef Robert Recorde ook boeken over sterrenkunde en geneeskunde.
Carrière
Robert Recorde studeerde geneeskunde in Oxford en later in Cambridge. Na zijn studie in 1545 te hebben voltooid ging hij de geneeskunde praktiseren in Londen.
In 1549 nam het leven van Recorde een wending: hij kreeg de leiding van de Munt in Bristol, een functie die niet los te zien is van de toenmalige politiek. Gouverneur Sir William Herbert hielp bij het neerslaan van een opstand in het zuiden van Engeland en vroeg daarvoor geld bij de Munt, wat door Recorde werd geweigerd. Dat werkte als een boemerang: Recorde werd ontslagen en belandde voor zestig dagen in de gevangenis.
In 1551 was Recorde terug in de gunst van de koning en kreeg hij toezicht op de zilvermijnen in Ierland en de Munt van Dublin. Maar Sir William Herbert werd alsmaar machtiger; hij werd in dat jaar namelijk hertog van Pembroke. Recorde werd spoedig daarop teruggeroepen naar Engeland.
Koning Edward VI stierf in 1553 en werd enkele weken daarna opgevolgd door Mary I, ook een kind van Hendrik VIII. Deze `bloody Mary‘ trouwde Philips II van Spanje en trachtte de Rooms-Katholieke Kerk te herstellen. Meer dan driehonderd ketters werden verbrand en onder aanvoering van de hertog van Pembroke werden troepen ingezet tegen opstandelingen.
Recorde was zo dom een proces tegen die hertog te beginnen. Hij belandde opnieuw in de gevangenis, King’s Bench Prison te Southwark, waar hij na een paar weken stierf. Dat was in 1558. De meest aanvaarde veronderstelling is dat hij was opgesloten wegens schulden, hoewel sommige historici ernstiger overtredingen vermoeden.
Boeken
De boeken die Recorde schreef waren typische studieboeken. Hij had duidelijk nagedacht over de volgorde waarin de stof gepresenteerd moest worden en ook over de manier waarop. Hij kiest vaak voor de vorm van een dialoog tussen een student (scholar) en een docent (master). Hij schreef in het Engels en niet zoals toen gebruikelijk was in het Latijn. Behalve de twee delen van Arithmetike, publiceerde hij
- in 1547 The urinal of physik, een medische verhandeling,
- in 1551 Pathwaie to knowledge, zijn versie van de Elementen van Euclides,
- in 1556 The castle of knowledge, een inleiding in de sterrenkunde van Ptolemeus, waarbij hij, in verband met het herstel van de Katholieke Kerk door Mary I, zich wijselijk op de vlakte hield over de opvattingen van Copernicus.