Blogs van Jos Heesen
Mijn oorspronkelijke studierichtingen op de RU te Utrecht waren Wis- en Natuurkunde en als bijvak Sterrenkunde. Vandaar de interesse.
Dit vond ik op de Scientias website en heb ik een beetje aangepast. Het klinkt als een waanzinnige doorbraak, vergelijkbaar met Einsteins Algemene Relativiteitstheorie:
“Tijd is niet gewoon een lijn die van verleden naar toekomst loopt, maar heeft drie dimensies, net zoals de ruimte om ons heen. Dat beweert althans de natuurkundige Gunther Kletetschka met een nieuw theoretisch model. Het mooiste is: we kunnen het binnenkort testen.
Volgens Oliver Burkeman zijn we voorbestemd om ongeveer 4000 weken op deze planeet te zijn. Eeuwenlang werden technologische ontwikkelingen, van de drukpers tot de stofzuiger, uitgevonden om ons vervelende taken uit handen te nemen en die 4000 weken zinvoller (= meer vrije tijd?!) te laten zijn. Maar het lijkt er op dat ze in plaats daarvan ons alleen maar meer tijd om te werken gegeven hebben!
Het Philadelphia Experiment is een beroemd mysterie dat beweert dat de Amerikaanse marine in 1943 een experimenteel project uitvoerde waarbij een marineschip – de USS Eldridge – tijdelijk onzichtbaar werd gemaakt of zelfs door ruimte en tijd verplaatste. Men wilde (radar)onzichtbaarheid van een marineschip bewerkstelligen door manipulatie van magnetische velden.
In de geschiedenis van de filosofie en de natuurwetenschappen zijn er talrijke denkexperimenten bedacht om fundamentele vragen te verkennen over tijd, oorzaak en gevolg, en de aard van kennis. Eén van de meest invloedrijke en intrigerende concepten op dit gebied is de zogenaamde Duivel van Laplace.
Deze hypothetische entiteit werd voorgesteld door de Franse wiskundige en astronoom Pierre-Simon Laplace in de 19e eeuw.
Wat hebben een kop koffie, een relatie en een samenleving met elkaar gemeen? Ze hebben allemaal de neiging om langzaam maar zeker uit elkaar te vallen. Dat is geen pessimistische gedachte, maar een natuurwet: de tweede hoofdwet van de thermodynamica — beter bekend als entropie. En misschien zegt die wet ons niet alleen iets over het universum, maar ook over hoe wij leven, denken en aandacht geven.
Ik had het er hier al eens eerder over, maar kan het niet laten om er opnieuw aandacht aan te geven.
De kwantumfysica begon in 1900 toen de Duitse natuurkundige Max Planck de schaal van kwantum-verschijnselen bepaalde. In 1905 breidde Albert Einstein dit idee uit door te stellen dat licht zelf bestaat uit discrete energiepakketjes, oftewel ‘quanta’.
Voortbouwend op deze ideeën speelde de Deense natuurkundige Niels Bohr in de eerste decennia van de twintigste eeuw een cruciale rol bij het leggen van de fundamenten van de kwantummechanica.
Bestaat tijd? Het antwoord op deze vraag lijkt misschien voor de hand liggend: natuurlijk bestaat het! Kijk maar naar een kalender of een klok. Maar ontwikkelingen in de natuurkunde suggereren dat het niet-bestaan van tijd een open mogelijkheid is, en een die we serieus moeten nemen. Hoe kan dat, en wat zou het betekenen?
Ruim honderd jaar geleden waren de meeste wetenschappers ervan overtuigd dat het heelal niet groter was dan onze eigen Melkweg en dat het eeuwig, statisch en onveranderlijk was. Het heelal was er altijd geweest zoals het er was, en zou altijd zo blijven. Dat was de algemeen aanvaarde wetenschappelijke opvatting van die tijd.
Bij het bewijs van de stelling van Pythagoras elders op deze site, is het nodig om aan te nemen dat sommige hoeken recht (90o) zijn. Ik vroeg mij af hoe Euclides dat in zijn fameuze boekwerken “Elementen” had bewzen en ging op zoek.
Het begrip causaliteit is aardig ter discussie komen te staan nu we steeds meer begrijpen van de kwantummechanica. Maar het begrip komt ook elders voor. Het structureert in zekere zin onze kennis en begrip van de wereld om ons heen. Hoewel het idee van oorzaak en gevolg intuïtief, en soms vanzelfsprekend, lijkt, heeft het filosofische, wetenschappelijke en praktische discussies geïnspireerd.