Al eerder had ik het over de effecten van de Russische invasie van Oekraïne voor de Russische schaakgemeenschap. Ook andere Russische atleten werden getroffen door het deelnameverbod op elk evenement onder auspiciën van het Internationaal Olympisch Comité.
IOC en FIDE
Dit leidde op zijn beurt tot een soortgelijk verbod in FIDE (de Wereld Schaakbond) evenementen.
Op 22 september gaat Rusland proberen het verbod ongedaan te maken. De Algemene Vergadering van de FIDE wordt altijd gehouden tijdens de Schaakolympiade die dit jaar voor de 45e keer wordt gehouden. Dit grootste schaakevenement wordt gespeeld van 11 tot 22 september in Boedapest, Hongarije.
FIDE stemming
Hierover las ik nog niets in de Nederlandse media, terwijl toch een gerespecteerde Britse krant, The Telegraph, gedetailleerd berichtte over de aanstaande FIDE stemming om te proberen het verbod ongedaan te maken. Dit schreef The Telegraph:
Bericht in The Telegraph
“Een van de vele sancties die de invasie in Oekraïne met zich meebracht, was het verbod door het IOC op Russische atleten in evenementen onder haar auspiciën. Het was geen verbod op de atleten zelf, tenzij ze zo onverstandig waren om publiekelijk hun steun te betuigen aan de militaire aanval, maar op de vlag die ze vertegenwoordigen en eren met hun deelname en potentiële overwinningen. Het is dan ook geen toeval dat er niet alleen geen Russische teams waren bij de Olympische Spelen in Parijs, maar dat er ook geen atleten onder de Russische vlag waren. Dit had een soortgelijk effect in het schaken, waarbij FIDE, in navolging van het voorbeeld en de richtlijnen van het IOC, soortgelijke beperkingen oplegde aan spelers.
Het is geen toeval dat er in de huidige Schaakolympiade in Boedapest geen Russische teams zijn, maar dat vanwege de enorme duur van het conflict, professionals hun voormalige land hebben verlaten om onder een andere vlag te spelen. Het is geen verrassing dat een groot aantal landen nu getalenteerde Russische expats in hun teamopstellingen hebben. Bijvoorbeeld, Vladimir Fedoseev schittert in Slovenië, Nikita Vitiugov speelt voor Engeland, Sanan Sjoegirov versterkt Hongarije en Alexandra Kosteniuk vertegenwoordigt Zwitserland. Het is overbodig om te zeggen dat het onmogelijk is om het IOC-verbod op te heffen, dus is Rusland een nieuwe campagne begonnen om enkele van de sancties te omzeilen.
Kirgizië
Kirgizië1 zal voorstellen om op 22 september in de komende Algemene Vergadering te stemmen om het verbod op Russische teams op te heffen. Malcolm Pein, afgevaardigde van de Engelse schaakbond, vertelde The Telegraph: “Het is duidelijk dat Kirgizië in dit geval slechts een stroman is voor Rusland, en ze zijn duidelijk gelieerd aan Rusland. Dit is te zien aan de plotselinge kolossale toename van de handel tussen westerse landen in Kirgizië die begon toen de sancties werden opgelegd, en het laat duidelijk zien dat er ook in het land veel sancties worden doorbroken.”
Pein waarschuwde dat als de motie wordt aangenomen, “het gevaar bestaat dat schaken een paria wordt in de wereldsport.”
Tot zover The Telegraph.
Eén-lid-één-stem
Hoewel het misschien lijkt alsof zo’n stemming gemakkelijk geblokkeerd zou worden door het overweldigende aantal landen in Europa en elders, is de realiteit totaal anders. Kirgizië zal naar verwachting brede steun krijgen in de FIDE-congresstemming die gepland staat voor 22 september. Onder het één-lid-één-stem-systeem van FIDE krijgen kleine federaties – in sommige gevallen bestaande uit een handvol leden – evenveel invloed als grotere leden zoals de VS en Duitsland.
Schaken in Oekraïne
Het is duidelijk dat noch Oekraïne noch Rusland de kwestie van het schaakverbod licht opvatten.
Naar schatting zijn 21 Oekraïense schakers direct gestorven door het conflict. Schaken wordt gezien als zo belangrijk voor de Russische trots dat Volodymyr Zelensky tussenbeide kwam. Vorige maand gaf hij Alexander Kamyshin, de voormalige minister van Strategische Industrieën, de opdracht om de strijd aan te gaan als de nieuwe president van de nationale schaakfederatie. Kamyshin noemde de voortdurende strijd om controle over het schaken een “uitdagende en belangrijke strijd op het internationale front”.
We wachten af hoe beschamend de stemming gaat zijn…
1 Kirgizië is een land in Centraal-Azië. Het land wordt begrensd door Oezbekistan, Kazachstan, China en Tadzjikistan. De helft van het land, dat een totale oppervlakte heeft van 199.949 km², ligt boven 3000 meter hoogte in het Tiensjangebergte. De hoofdstad is Bisjkek in het noorden van het land.
Vanaf de negentiende eeuw kwam Kirgizië stap voor stap onder het gezag te staan van het Russische Rijk en later de Sovjet-Unie. In 1936 werd Kirgizië een socialistische sovjetrepubliek. Bij het uiteenvallen van de Sovjet-Unie verklaarde Kirgizië zich in 1991 onafhankelijk en in 1993 werd een grondwet van kracht die het staatshoofd verregaande bevoegdheden geeft.