Inkompetenzkompensationskompetenz
Marquard vraagt zich af: wat kan de filosofie? En wat kan je ermee doen? Welke competenties heeft de filosoof? Zijn antwoord klinkt weinig bemoedigend: filosofie is de competentie om incompetentie te compenseren.
Wigner’s vriend paradox
Het enige wat de kwantummechanica beweert te verschaffen zijn waarschijnlijkheidsverbindingen tussen opeenvolgende indrukken (ook wel ‘appercepties’ genoemd) van het bewustzijn, en ook al kan de scheidslijn tussen de waarnemer, wiens bewustzijn wordt beïnvloed, en het waargenomen fysieke object worden verlegd naar het een of het ander, maar kan niet worden geëlimineerd. Dit doet denken aan de onzekerheidsrelatie van Heisenberg.
2023 wordt warmste jaar ooit gemeten
Na de warmste herfst ooit, zijn onderzoekers ervan overtuigd dat 2023 het warmste jaar ooit zal zijn, nog voordat het zelfs maar voorbij is.
De zoektocht naar “nul”
De uitvinding van cijfers is misschien wel de grootste abstractie die de menselijke geest ooit heeft gecreëerd. Vrijwel alles in ons leven is digitaal, numeriek of gekwantificeerd. Het verhaal over hoe en waar we deze cijfers kregen, waar we zo afhankelijk van zijn, is al duizenden jaren gehuld in mist.
Klimaatveranderingen?
In dertig jaar tijd is de mondiale uitstoot van klimaatverwarmende broeikasgassen met de helft toegenomen, ondanks herhaalde beloften van landen om deze terug te dringen.
Nu is er een crisis, waarbij oliestaten vastbesloten zijn hun olie- en gasproductie te vergroten, terwijl arme en kwetsbare landen zeggen dat een dergelijke koers voor hun volkeren het einde van het leven, zoals zij dat hebben gekend, zal betekenen .
God en/of Wetenschap?
Als we zijn brief aan Gutkind afgaan, blijkt Einstein een atheïst te zijn. Maar lees Einstein op andere plaatsen en je ziet dat hij direct verklaart dat hij er niet één is. ‘Ik ben geen atheïst’, zei hij in een interview uit 1930. ‘Ik weet niet of ik mezelf als pantheïst kan omschrijven. Het betrokken probleem is te groot voor onze beperkte geest.”
Intolerantie voor onzekerheid
De beroemde kat-hond experimenten waren onderdeel van een naoorlogse zoektocht naar de wortels van autoritarisme en vooroordelen. Wat Frenkel-Brunswik met haar experiment ontdekte, was een sleutelkenmerk van de gesloten geest: intolerantie voor onzekerheid.
“Fake news” en desinformatie rondom Gaza
Het Israëlisch-Palestijnse conflict is een eeuwigdurende, diepgewortelde problematische kwestie die de loutere geopolitiek overstijgt. Het is een strijd tussen verhalen, een strijd waarin verhalen en percepties evenveel macht uitoefenen als fysieke krachten. In deze ingewikkelde strijd komt desinformatie naar voren als een krachtig wapen dat vakkundig wordt gehanteerd door mensen met kwade bedoelingen.
Waterloo
Op 18 juni 1815 werd een plaatsje op 15 kilometer ten zuiden van Brussel legendarisch. Het was de dag dat de Franse troepen van Napoleon het opnamen tegen een coalitie van Britse, Pruisische en andere legers, later de Slag bij Waterloo genoemd.
Oud, ouder, oudste beschaving?
Archeologen gingen ervan uit dat landbouw de voorwaarde was voor complexe samenlevingen, die monumenten zoals die van Gobekli Tepe konden voort brengen.
Voordien leefden mensen als jager-verzamelaars, en men dacht dat deze volkeren geen voedsel-surplus konden genereren (wat je met landbouw wel kunt). Die extra voeding heb je nodig om andere vaklieden als steenkappers, botenbouwers, priesters, soldaten, een elite, etc. te kunnen voeden/onderhouden.
Ampère, Volta en Ohm
Op de middelbare school waren voor mij bij natuurkunde de opdrachten met elektrische schakelingen altijd enorm lastig. Stroomsterkte, spanning en weerstand waren gerelateerd, maar ergens was dat voor mij niet goed te vatten. Ik ga nog eens terug naar de mannen die daar voor het eerst mee worstelden: Ampère, Volta en Ohm.
De voortgang van AI
AI bestaat al sinds 1952, toen Arthur Samuel het eerste programma bouwde dat kon dammen.
De echte doorbraak kwam in 1996 toen de Deep Blue-schaakcomputer wereldkampioen Garry Kasparov versloeg.