Blogs van Jos Heesen
Filosofie is iets waar ik pas op veel latere leeftijd in geinteresseerd ben geraakt, als bijprodukt van mijn interesse in wis- en natuurkunde en kosmologie.
Marquard vraagt zich af: wat kan de filosofie? En wat kan je ermee doen? Welke competenties heeft de filosoof? Zijn antwoord klinkt weinig bemoedigend: filosofie is de competentie om incompetentie te compenseren.
Als we zijn brief aan Gutkind afgaan, blijkt Einstein een atheïst te zijn. Maar lees Einstein op andere plaatsen en je ziet dat hij direct verklaart dat hij er niet één is. ‘Ik ben geen atheïst’, zei hij in een interview uit 1930. ‘Ik weet niet of ik mezelf als pantheïst kan omschrijven. Het betrokken probleem is te groot voor onze beperkte geest.”
De beroemde kat-hond experimenten waren onderdeel van een naoorlogse zoektocht naar de wortels van autoritarisme en vooroordelen. Wat Frenkel-Brunswik met haar experiment ontdekte, was een sleutelkenmerk van de gesloten geest: intolerantie voor onzekerheid.
Het Israëlisch-Palestijnse conflict is een eeuwigdurende, diepgewortelde problematische kwestie die de loutere geopolitiek overstijgt. Het is een strijd tussen verhalen, een strijd waarin verhalen en percepties evenveel macht uitoefenen als fysieke krachten. In deze ingewikkelde strijd komt desinformatie naar voren als een krachtig wapen dat vakkundig wordt gehanteerd door mensen met kwade bedoelingen.
Filosofen zijn altijd bezig geweest met de vraag hoe ze het beste kunnen filosoferen. In het oude Griekenland werd filosofie vaak buitenshuis beoefend, op openbare locaties zoals het Lyceum, terwijl filosofische werken vaak in dialoogvorm werden geschreven.
Wat heeft Darwin met filosofie te maken? Nou ja, veel, en vooral de sociaal-culturele implicaties zijn enorm. Darwins theorie biedt echter ook een sleutel tot een dieper begrip van het eigen wezen, voor zover evolutie wordt gezien als het doel van het individuele bestaan.
De term ‘vrije wil’ is de afgelopen twee millennia naar voren gekomen als de canonieke aanduiding voor een significante vorm van controle over iemands daden. Vragen over de aard en het bestaan van dit soort controle.
Onze aandachtsspanne is kort, korter, kortst geworden, want de wereld is sinds internet snel, sneller, snelst. Uit een onderzoek uit 2021 blijkt dat 33% van de werkenden meent dat hun aandachtsspanne achteruit is gegaan. Wat is daartegen te doen?
De gemiddelde aandachtsspanne van de notoir slecht gefocuste goudvis is 9 seconden, maar volgens een nieuw onderzoek van Microsoft verliezen mensen nu doorgaans hun concentratie na 8 seconden.
Twijfel is een belangrijk thema in de filosofie. Het is een manier om onze kennis en overtuigingen te onderzoeken en te evalueren. Twee filosofen die twijfel op een belangrijke manier hebben belicht, zijn René Descartes en Socrates.