Blogs van Jos Heesen
Het begrip causaliteit is aardig ter discussie komen te staan nu we steeds meer begrijpen van de kwantummechanica. Maar het begrip komt ook elders voor. Het structureert in zekere zin onze kennis en begrip van de wereld om ons heen. Hoewel het idee van oorzaak en gevolg intuïtief, en soms vanzelfsprekend, lijkt, heeft het filosofische, wetenschappelijke en praktische discussies geïnspireerd.
De keuze voor de term quark is enigszins bizar. Gell-Mann had een woord in gedachten met een soortgelijk geluid dat geschreven zou kunnen worden als “KWORK”. Later merkte hij op dat er in de roman Finnegans wake (The wake for Finnegan) van James Joyce de uitdrukking “Three quarks for Muster Mark!” stond.
Er is al veel ophef over de gevaren van kunstmatige intelligentie, zeker als het ingezet wordt voor ‘alternative facts’, ‘fake news’ en natuurlijk het onderbouwen van complottheorieën.
Wat kunnen we nog als waar beschouwen?
Het enige wat de kwantummechanica beweert te verschaffen zijn waarschijnlijkheidsverbindingen tussen opeenvolgende indrukken (ook wel ‘appercepties’ genoemd) van het bewustzijn, en ook al kan de scheidslijn tussen de waarnemer, wiens bewustzijn wordt beïnvloed, en het waargenomen fysieke object worden verlegd naar het een of het ander, maar kan niet worden geëlimineerd. Dit doet denken aan de onzekerheidsrelatie van Heisenberg.
De stelling of theorema van Bell is een naar John Bell genoemde stelling, die vereenvoudigd zegt dat kwantummechanica niet verklaard kan worden door verborgen lokale variabelen.
Nauwkeuriger: iedere ‘klassieke’ theorie die gebruikmaakt van lokale, realistische (dat wil zeggen niet-stochastische) variabelen geeft meetbare resultaten die onverenigbaar zijn met de uitkomsten van de kwantummechanica.